Als de helper gezien wordt als een potentiële misbruiker:

Dan zijn er minimaal drie mogelijke reacties:

–       Een vechtende, protesterende houding

–       Een toegeeflijke (uiterlijk accepterende) houding: “ja, je hebt gelijk, zo zou het eigenlijk moeten zijn”, maar ze doen verder niets met je woorden.

–       Een bevroren houding (verlammend), die op bepaalde momenten niet eens kan denken over wat ze horen. Er zijn geen woorden, maar in in denken zijn er gedachten, ze weten alleen niet hoe dit te zeggen.

Als de helper gezien wordt als een potentieel slachtoffer

–       Dit kan een medelijdende reactie opleveren (“ach weer een die denkt dat hij me moet helpen”)

–       Ze kunnen hun woorden weer inslikken of de intensiteit van het verhaal minderen (“ arme Téo, hij moet al zo veel vuilnis horen, dit is kennelijk voor hem net te veel en zeggen dan:” het was niet zó erg hoor als het lijkt”.

–       Als de Helper wordt gezien als een machtsmisbruiker

–       Op zijn best krijg je een geen gehoor, er wordt niet geluisterd. De neuronen in het brein reageren alleen maar als de informatie enige betekenis heeft. Zo niet, dan wordt het verworpen net zoals we steeds weer informatie van beelden van een treinreis langs ons heen zien flitsen en niet opgeslagen worden.

–       Vele getraumatiseerde mensen hebben geen bewust contact met hun lichaam. Ze zijn zich niet bewust van wat er gebeurd in hun lichaam. Hun gevoelens reageren zonder dat ze processen begrijpen wat er gebeurt. Ze waren verward in hun jeugd van wegen het trauma. Nu moeten ze leren hoe te reageren op deze gevoelens. Werner May[1] zegt hier over:

“De kunst van relaties hebben is ook de mogelijkheid om een interesse te hebben in anderen en om klaar te staan met ze samen te werken. Dat betekent meer huiswerk over het gebruik van onze gevoelens. De meeste van ons groeien op met het feit dat er slechte en goede gevoelens zijn. In feite zijn er alleen maar plezierige of onplezierige gevoelens, zowel goed als slecht. Plezierige gevoelens heeft God geschapen om vreugde te kunnen beleven. Onplezierige gevoelens zijn ervoor als signaal-dragers: het is een teken da er iets niet in orde is. Neem bijvoorbeeld woede of jaloezie, het zijn geen slechte gevoelens, maar integendeel: ze geven aam dat er iets verkeerd is gegaan. Wanneer deze situatie niet veranderd, reageren we vaak ongepast en meestal met een uitbarsting. Dus spreken we over ongewilde negatieve houding. Als signaal zijn deze gevoelens echter goed en ook belangrijk.

Enkele voorstellen hoe te reageren op zwaar getraumatiseerde personen in Zegenend Helpen

Omdat ons uitgangspunt is dat we speken met nog levende personen, kan men soms beginnen met een compliment. (Ik kijk hiervoor bewust een beetje met verbazing en zeg: “… en je hebt je zelf nog niet van kant gemaakt? Ik bewonder je worsteling om in leven te blijven.

Als iemand al een zelfdestructieve suïcidepoging heeft gedaan en ze delen dat dan met je, toon dan in je reactie begrip en bewondering, in plaats van na te vragen wat de omstandigheden waren die hen tot deze daad bracht zoals geldgebrek, lange wachttijden in de hulpverlening etc..

Zoals we in hoofdstuk 11 lazen kan suïcide ook een poging zijne om de interne misbruiker te doden en te denken dat ze daardoor kunnen verder leven. We mogen ons interesseren in hun gedachten wereld, hoe zien zij die eigenlijk? Op een bepaald moment kan het zijn dat je vraagt:

–       Q: Wat maakte dat je tot deze poging kwam? Graaf niet, luister en herhaal hun woorden, dat bevordert het onderlinge begrip.

–       Zij die opgroeiden in een Cultuur van Misbruik hebben een misvormd denken dat ze leerden van hun omgeving. Ik zou ze nooit willen vertellen: maar dan heb je een leugen geloofd. Dat veroorzaakt bij velen gelijk eer een schuldgevoel, wat weer een mentale blokkade veroorzaakt waardoor ze niet kunnen veranderen. Ik zeg in de regel:”… maar dan heb je een misverstand in je denken gehad, dat de dood een vriend is die stilletjes op je wacht. Dat kan een troostende gedachte geweest zijn toen je nog midden in het misbruik leefde, mogelijk was het toen de enige ontsnappingspoging. Nu ben je volwassen, het misbruik gebeurde jaren geleden. Keer je woede tegen Misbruikende toestanden. Als de misbruiker(s) nog leeft/leven: kies ervoor om “goed te leven en keer je rug naar misbruikende personen, voor dit moment. Elke poging om ze nu te confronteren is niet noodzakelijk voor je genezing. Zorg eerst dat je geneest van dit trauma en daarna kun je zien wat je nog kan doen.

–       Als het nodig is kun je hen het verhaal van de “zilveren doos vertellen” of iets anders wat maakt dat het nu geen zin heeft om iets onder ogen te zien. We hoeven niet in één dag te genezen.

–       Als je je toch zorgen maakt over een latente suïcide houding neem dan contact op met de hulpverleningswereld. Intussen kun je altijd zeggen dat je begrijpt dat ze dit kunnen doen, maar dat ze dan wel een groot gat achter laten in jouw leven. Probeer toch hoop uit te stralen: God inspireert ons dagelijks met nieuwe kansen. Terwijl we geen situaties kunnen veranderen, kan niemand ons dwingen op een bepaalde manier te denken.

–       Je kunt zeggen dat de gedachte aan suïcide een normale reactie is op een abnormale toestand waarin ze geleefd hebben.

–       Kies ervoor om de vrede van God uit te stralen, met een bewust gelijktijdig kiezen van verdriet in je ogen.

–       Let op een plotselinge verandering van hun stemming. Van “”duisternis en dood tot een lichthartige houding t.o.v. het leven”. Eigenlijk gaat het nu heel goed met me. Het kan juist zijn dat ze een “injectie van adrenaline” gehad hebben, niet omdat ze zeggen dat ze nu O. K. zijn, maar omdat ze een innerlijk besluit hebben genomen een einde te maken aan hun leven en ze nu een opluchting ervaren dat dit besluit nu genomen is.

–       Het denken aan suïcide kan ook gevoed worden door een verlangen oude pijn situaties opnieuw te bekijken. Er is dan in de regel een kind-deel dat niet begreep wat er toen gebeurde en zoeken nog steeds naar antwoorden. (Voor mij was dat de film “De Langste Dag” over de invasie van de Geallieerde Strijdkrachten in Normandië in Frankrijk in 1944. Ik zag die minstens 25 keer…).

–       Slachtoffers kiezen er voor 50 % voor om niet anderen te misbruiken, maar dat betekent ook dat 50% wel in deze machtsmisbruik cultuur vastgeroest blijft zitten. Zo vertelden me twee verpleegsters huilend, in twee totaal verschillende zettingen, dat ze seksuele handelingen hadden gedaan bij kleine kinderen in het ziekenhuis, het was een herhaling van hun eigen geschiedenis.

– Heer wees ons genadig!

Zing liederen voor de Heer, vrienden van God, en prijszijn heilige naam.