Hoofdstuk 14: Het introduceren van het thema Seksueel Misbruik in Egypte
Vijftien jaar geleden kreeg ik een uitnodiging uit Egypte om over mijn werk te vertellen. Omdat ze wisten van mijn werk met Incest Overlevenden vroegen ze me dat thema niet aan te snijden “Dat is een Westers probleem en gebeurt bij ons niet…”. Het volgende jaar kreeg ik opnieuw een uitnodiging en ze vroegen me te spreken over disfunctionele gezinsrelaties. Het derde jaar was er net een krantenartikel verschenen met het verhaal van een vader die zijn drie maanden oude dochter had verkracht en zij was dood gebloed. Toen barsten de verhalen los. Uiteindelijk bleek dat drie kwart van de meisjes in Boven-Egypte seksueel misbruikt waren, boven op de vele zeven- of achtjarige meisjes die ook nog een besnijdenis moesten ondergaan.
Toen ik een MD van Boven-Egypte vroeg over mogelijk seksueel misbruik van jongens, zei ze dat dit zo normaal was dat je over 100% kon praten. (De daders waren in de regel oudere jongens). Ze voegde eraan toe dat ze een dochter en een zoon had. Het meisje kon ze beschermen zodat niemand haar onbehoorlijk aan kon raken. Met haar zoon was dat anders gegaan. “Gelukkig is hij een jongen, bij hen is dat niet zo erg…”.
De publieke reacties op de tragische dood van de drie-maanden-oude-baby maakte dat de Kerk in actie kwam. Leden van de Koptische kerk en van de verschillende evangelische kerken benaderden hun leiders en met hun aanmoediging is toen in 2008 MESARPAC (Middle East School of Abuse-Related Pastoral Counseling) met Dr. Vibeke Möller en mij begonnen. Ik had me in 2017 al teruggetrokken als docent in de Deense ISARPAC en kreeg in 2018 opnieuw een uitnodiging om naar Egypte voor het tienjarig feest, te komen.
De training is daar nu ook op twee niveaus: een pastorale training en de op Deense normen gebaseerde psychotherapeuten opleiding. Dr. Müller en Dr. Connolly zijn nu de twee leidsters. In Egypte gaat deze opleiding onder de naam PEARL (= Parel). It heeft ook een belangrijke waardevolle bijdrage in Egypte, omdat er haast geen psychotherapeuten werkzaam waren. Vele mensen in Egypte hebben traumatische ervaringen. Bovendien is er het constante gevecht tegen vage schuldgevoelens die als een natte deken om hun leven hangt.
Omgaan met vage schuldgevoelens
Het is niet alleen een probleem voor Egypte hoe om te gaan met vage schuldgevoelens. Het gaat niet om een specifieke daad, het is meer dat zefout zijn. Hoe ze ook naar zichzelf kijken, er is altijd dat vage gevoel: het ligt aan mij, ik ben fout. Deze universele houding wordt in de jeugd geleerd. Een volwassene is immers altijd goed in wat hij doet, dus denkt het kind: ´ik ben fout, ik kan mijn gevoelens niet vertrouwen´. Ook christenen worstelen met deze gedachte. Uiteraard wisten ze van uit Gods Woord wat je kunt doen als je iets fout hebt gedaan. God vergeeft als wij dat vragen en we proberen om ons gedrag te verbeteren. In Rooms Katholieke gebieden kun je naar een priester gaan en je schuld belijden. Iemand met autoriteit zegt dan tegen je: je bent vergeven. Dat helpt om de herinneringen eraan af te sluiten en voortaan verder in het NU te leven. In protestantse kringen is dat een stuk minder omdat je de hoorbare stem niet hebt. Dan belijd je wat je deed tegen over God in een privé gebed. De laatste jaren hoor ik meer protestantse waardering voor het biechten, vaak met een verwijzing naar Jakobus 5.
De hersenen en het lichaam zijn geprogrammeerd zich schuldig te voelen. Dat is een bron van voortdurende frustratie. Men kan eenvoudig deze niet zomaar met een “druk op de knop” verwijderen”. Men moet “hervormd worden in het denken” (Rom.12:1,2). Nu weten we dat je tenminste drie maanden nodig hebt om een nieuwe gewoonte aan te leren. Mijn voorstel was dan ook om een drie-maanden-vakantie-van-schuldgevoelens te nemen. Van de feedback die ik kreeg bleek dat drie maanden te kort was. Zes maanden doet het beter! Bemoedigd met een nieuw geloof in de Vergevende Kracht van onze Heer kunnen ze dan zelf die vage schuldgevoelens aanpakken. Hoe dan wel? Niet door het te ontkennen of te onderdrukken van vage schuldgevoelens maar door het bewust kiezen om ze naar de zijkanten van hun denken te schuiven. Je weet wel dat ze er zijn, maar je kiest ervoor om ze geen aandacht te geven. Om met een focus op de liefde van God, letterlijk hun rug te strekken en te leven in de atmosfeer van dankbaarheid naar God (Filip.4:6-9). Jezus neemt onze noden en bezorgdheden op Zijn schouders en bedekt en beschermt onze gedachten en gevoelens met Zijn Vrede.
Een Rooms katholieke vriend van me schreef:
” Sinds onze laatste ontmoeting probeerde ik me niet meer schuldig te voelen en gaf ik steeds weer mijn slecht geweten over aan het Kruis van Jezus. In het begin ervoer ik juist nog meer schuldgevoelens, want ik realiseerde me nu zoveel van mijn falen. Veel gedachten van situaties waar ik me “schuldig” voelde gingen voortdurend door me heen. Ik was blij dat je me de tip gaf om deze weg van genezing te gaan. Dus bedankt nog voor je advies en gebed. Jij sprak over “drie maanden vakantie van schuldgevoelens”, ik denk dat ik wat meer tijd nodig heb. Het duurde 3-4 weken om mijn toestand te ervaren en nu pas kan ik mijn denken in betere paden leiden”.
Een vriend in IJsland schreef me:
“Ik ben nog steeds in mijn vrij-van-schuldig-voelen- vakantie zoals je me voorstelde. Om heel eerlijk te zijn: het is de beste tijd van mijn leven”.
Dezelfde reacties kreeg ik ook uit Egypte. Ik dank God dat Hij ons leert om in vrijheid te wandelen.
“Er is geen veroordeling voor wie van Christus Jezus zijn”
